Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte detayları
Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı, Memur sitemizde sizleri bilgi sahibi olmanızı adına Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı başlığı atarak konu ile ilgili bilgileri siz değerli okurlarımıza aktarıyoruz. Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı isimli yazımızın ayrıntı kısmı.. Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı Kamu...
Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı, Memur sitemizde sizleri bilgi sahibi olmanızı adına Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı başlığı atarak konu ile ilgili bilgileri siz değerli okurlarımıza aktarıyoruz. Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı isimli yazımızın ayrıntı kısmı..
Güvenlik soruşturması neler getiriyor? İşte ayrıntı kısmı
Kamu personelleri ve adaylar için getirilen güvenlik soruşturmasının incelikleri
Anayasa Mahkemesi, kamu görevlerine girecekleri doğrudan ilgilendiren arşiv
araştırması ve güvenlik soruşturmasını düzenleyen KHK’yı iptal etmişti. İptal
ardından kamu görevlerine giriş öncesinde yapılan arşiv araştırması ve güvenlik
soruşturması vazifeye başladıktan sonra yapılmaya başlanmıştı. Bu durumun uygulamada
ortaya koyduğı sakınca yeni düzenleme yapılmasını zorunlu kılmıştı. Bu nedenle
çoğu geçici maddeden bir araya gelen 1 maddelik 4045 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılarak
yerine getirilen 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’nun
kamu personelleri ve adayları yönünden neler getirdiğini açıklamaya çalışacağız.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması kimler ile ilgili yapılacak
Meclis aracılığıyla kabul gören fakat halen Resmi Gazete’de yayımlanmayan 7315
sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde hangi kamu personellerinin güvenlik soruşturmasına,
hangilerinin ise arşiv araştırmasına tabi bulunacağı açıklanmıştır.
Buna göre arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma şekline bağlı olmaksızın
ilk defa yahut yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar ile ilgili yapılmaktadır.
Yani geniş bir tanımı olan kamu görevlisi kapsamı içinde giren her statüdeki kamu
personeli vazifeye başlamadan önce arşiv araştırmasına tabi olacaktır.
Güvenlik soruşturması ise kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan bireylerin
bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün,
iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi
ve belgelerin olduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı,
Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında
çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak
personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu
yöneticileri, özel kanunları ikaznca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına
tabi tutulan bireyler ile milli güvenlik yönünden stratejik önemi haiz birim,
proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam
edilenler ile ilgili güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılmaktadır.
Yeni düzenleme ile öğretmenlerin statüsüne bakılmaksızın güvenlik soruşturması
kapsamına alınması mühim bir yeniliktir ve kamu personelinin büyük bir kesimini
oluşturmaktadır.
Arşiv araştırmasında adayların hangi bilgileri araştırılacak?
Kanunun 4’üncü maddesinde arşiv araştırmasında kamu personel adayının hangi
detaylarının araştırılacağı açıklanmıştır. Buna göre arşiv araştırmasında mevcut
kayıtlardan aşağıdaki konular incelenir.
1- Kişinin adli sicil kaydı. 2- Kişinin kolluk kuvvetleri aracılığıyla halen
aranıp aranmadığı. 3- Kişi ile ilgili herhangi bir tahdit olup olmadığı. 4- Kişi
ile ilgili kesinleşmiş mahkeme kararları ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun
171’inci maddesinin beşinci fıkrasında bulunan; “Kamu davasının açılmasının
ertelenmesine ilişkin kararlar, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar,
fakat bir soruşturma yahut kovuşturmayla ilişkili olarak cumhuriyet savcısı,
hakim yahut mahkeme aracılığıyla istenmesi halinde, bu maddede gösterilen amaç
için kullanılabilir” hükmü gereğince verilen kararlar.
5- 231’inci maddesinin onüçüncü fıkrasında bulunan; “Hükmün açıklanmasının
geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar,
fakat bir soruşturma yahut kovuşturmayla ilişkili olarak cumhuriyet savcısı,
hakim yahut mahkeme aracılığıyla istenmesi halinde, bu maddede gösterilen amaç
için kullanılabilir” hükmü gereğince verilen kararlar.
6- Kişi ile ilgili devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma veya kovuşturmalar
kapsamı içindeki olgular ile ile ilgili kamu görevinden çıkarılma veya kesinleşmiş
memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı.
Güvenlik soruşturmasında adayların hangi bilgileri araştırılıyor?
Kanunun 5’inci maddesinde güvenlik soruşturması kamu personel adayının yahut
bağlamdaki kamu personelinin hangi detaylarının soruşturulacağı açıklanmıştır.
Buna göre güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak
kişi ile ilgili mevcut kayıtlardan ve birinin görevine yansıyacak konuların denetime
uygun olacak metotlarla yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilecek
aşağıdaki konular incelenerek yapılır.
1- Görevin gerektirdiği niteliklerle alakalı kolluk kuvvetleri ve istihbarat
ünitelerindeki olgusal veriler. 2- Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla
ilişiği. 3- Terör örgütleri yahut suç işlemek maksadıyla kurulan örgütlerle eylem
birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı.
Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasında kişisel verilere dikkat edilmelidir
Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sonucu elde edilen kişisel verilerin
muhafazası bi hayli mühimdir. Aksi takdirde hem disiplin soruşturmasına maruz
kalınır hem de Türk Ceza Kanunu kapsamı içinde cezaya muhatap olunur.
Nitekim kanunun 11’inci maddesinde bu durum açıkça açıklanmıştır. Gerçi kanunda
belirtilmemiş olsaydı dahi Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda bulunan kişisel
verilere aykırı işlem yapanlar ile ilgili cezai işlem yapılacaktı.
Yeni düzenlemeye göre, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması
ve değerlendirilmesinde görevli olanlar aracılığıyla kişisel verilerle alakalı
suç işlenmesi halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı
takdirde TCK’nın 135 ila 140’ıncı maddelerinde bulunan cezalar uygulanacaktır.
Yine Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda gösterilen kişisel verilerin silinmesi,
yok edilmesi yahut anonim hale getirilmesinde yasaya aykırı davrananlar ile ilgili
TCK’nın 138’inci maddesine göre cezai hükümler uygulanacaktır. Ayrıca, kişisel
verilerle alakalı kabahat işlenmesi halinde ise disiplin hükümleri uygulanacaktır.
Bu nedenle kamu kurumlarında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla
görevli birimler ile değerlendirme komisyonlarının kişisel veri güvenliğine
ilişkin gerekli önlemleri alması gerekmektedir.
Araştırma yahut soruşturma sınav öncesi mi yoksa sonrası mı yapılacak?
Özellikle ilk defa kamu görevlerine alınacaklardan sözlü sınava tabi olanların
sözlü sınav ardından sınav notlarının arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması
sonuçlarına göre belirlenmesi bi hayli riskli olup hem sübjektiflik içerir hem
de sorumluluk gerektirir.
Ayrıca, böyle bir uygulama yargı denetimini de bertaraf edecektir ve adaylar
sınavı niçin kazanamadıklarını bilemeyeceklerdir. Bu nedenle araştırma yahut
soruşturma, sınavı kazananlar bilgisi verildiktan sonra yaptırılmalı, değerlendirme
komisyonunca verilecek karara göre adayın vazifeye başlatılıp başlatılmayacağına
karar verilmeli ve sonuç alakalılere bildirilmelidir. Bunun yanında de adaylar niçin
vazifeye başlatılmadığını bilecek ve yargı mercilerinde haklarını arayabileceklerdir.
Bunun için de uygulamadaki ayrıntı kısmın, tartışmaya yer vermeyecek biçimde düzenleyecek
yönetmelikte yer alması gerektiğini düşünüyoruz. Aksi durumda kurumdan kuruma
ciddi değişikliklar oluşacak ve büyük mağduriyetler yaşanacaktır. Eğer birileri
kendilerini devleti korumakla görevli addederek keyfine göre işlem yapmaya çalışırsa
işte o zaman devletin çivisi çıkıyor demektir.
