Safiye Ali kimdir? Nereli? Neden Doodle oldu? – Cumhuriyetin ilk kadın doktoru Safiye Ali hayatı

Cumhuriyet tarihinin ilk kadın doktoru olmasının bunun yanında o zamanda kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi için de çabalamış, bulduğu tedavi metotlarıyle binlerce insanın hayata tutunmasını sağlamış mühim isim Safiye Ali, doğumunun 127. senesinde da unutulmadı. Google’nin aracılığıyla Doodle olarak hazırlanan Safiye Ali’nin yaşamı da bu bağlamda merak konusu oldu. İnternet kullanan bireylerin arama motorlarında baktığı Safiye Ali kimdir? Nereli? Neden Doodle oldu? |Cumhuriyetin ilk kadın doktoru Safiye Ali yaşamı sorularının cevabı haberimizin detay kısmında…

SAFİYE ALİ KİMDİR? NERELİ?

2 Şubat 1894 tarihinde, İstanbul’da doğan Safiye Ali, 58 yaşında, 5 Temmuz 1952 senesinde Dortmund’da yaşamını yitirdi. Babası Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamit’in yaverlerinden Ali Kırat Paşa, annesi Şeyhülharem Hacı Emin Paşa’nın kızı Emine Hasene Hanım’dır. Safiye Ali, dört kız kardeşin en küçüğü idi.

Ailesi, Osmanlı İmparatorluğu zamanında çeşitli hizmetleriyle tanınmıştır. Dedesi Hacı Emin Paşa 17 yıl Mekke şeyhülislamlığı yapmış ve hâlen aktif beş vakıf kurmuştur. Babasını ufak yaşta kaybeden Safiye Ali, dedesi Emin Paşa’nın Valideçeşme’deki konağında büyüdü.

Istanbul’da Amerikan Kız Koleji’nde öğrenim gördü. Ocak 1916’da kolejden mezun oldu. Kolej senelerında iken tıp doktoru olmaya karar verdi. Kadın hastaların kadın doktorları tercih etmesinden ötürü ülkede kadın doktorlara gereksinim duyuluyordu fakat Darülfünun Tıp Fakültesi halen kadın öğrenci kabul etmiyordu. I. Dünya Savaşı sürerken maddi kuvvetliklere rağmen Almanya’ya giderek Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenim gördü. Dönemin Maarif Nazırı Ahmet Şükrü Bey’in yardımıyla devlet bursu alan Safiye Ali, çok bi hayli hızlı bir biçimde Almanca öğrenerek hemen derslere başladı. Amerikan Koleji mezunu olması sebebiyle zorluk çıkaran Bavyera Millî Eğitim Bakanlığı, sınavda aldığı birincilik derecesi karşılığı Safiye Ali’ye “doktor namzeti” unvanını verdi. 1921 senesinde “bebeklerde iç Pakimenenjit kanaması” ile ilgiliki tezi ile diplomasını aldı.

CUMHURİYETİN İLK KADIN DOKTORU SAFİYE ALİ HAYATI

İstanbul’a döndükten altı hafta sonra kadın ve çocuk hastalıkları ihtisası yapmak üzere tekrar Almanya’ya gitti. Burada Dr. Ferdinand Krekeler (sonradan aldığı adı ile Ferdi Ali) ile evlendi.

Haziran 1923’te Türkiye’nin ilk kadın doktoru olarak icazetnamesini aldı ve eşi ile birlikte Cağaloğlu’nda muayenehane açtı. İlk zamanlar tanınmadığı için muayenehanesine kimse gelmemiştir ve hatta kadın olduğu için düşük vizite ücreti ödemek isteyenler bile olmuştur. İstanbul’da beş yıl doktorluk yaptı fakat karşılıksız olarak anne-çocuk sağlığına yaptığı hizmetler klinik çalışmalarının önüne geçti. Bu zamanda bunun bunun yanında Amerikan Koleji bünyesinde açılan ilk kız tıp okulunda jinekoloji ve obstetrik dersleri vererek kızlara tıp eğitimi veren ilk kadın öğretim üyesi olarak tarihe geçti.

Anne sütünden kesilen ve steril süt içme imkânından mahrum olan çocuklar için Fransız Kızılhaç’ı aracılığıyla kurulup 1925’te Himaye-i Etfal Cemiyeti’ne bırakılan Süt Damlası Bakımevi’nin başına geçen Safiye Ali, gönüllü çalışmalarıyla bakımevine etkinlik kazandırmıştır. Süt Damlası’ndaki çalışmaları kadınları emzirmeye teşvik etme; yetersiz beslenen çocukların sağlıklı beslenebilmeleri amaçlı eğitimler düzenlemeye odaklı idi. Safiye Ali bunun bunun yanında sütten kesilmiş 1 yaş sonrası hasta ve zayıf çocukların bakımı ile ilgilenmek üzere Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesi’ni kurdu. Londra, Viyana ve Bolonya’da tertip edilen kongrelerde Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni temsil etti. Mesleğinin zirvesinde iken Süt Damlası’ndan istifa etmek zorunda kaldı. Ocak 1928’de yalnızca muayenehane doktorluğu yapıyordu. Bu tarihte, İstanbul’da muayenehanesi olan hekimler içindeki tek kadındı. Bu zamanda toplum, kadın doktora o kadar yabancıydı ki Malul Gaziler Büyük Ticaret Salnamesinde adı, “Safiye Ali Bey” olarak geçmektedir. Erken Cumhuriyet zamanındaki kadın hareketinin içinde bulunan Safiye Ali’nin 1928’de Bolonya’da toplanan Beynelmilel Kadın Doktorlar Konferansı’nda edindiği sosyal ve bilimsel izlenimleri Servet-i Fünun’da yayımlanmıştır.

Safiye Ali, mesleki çalışmalarının bunun yanında İstanbul’da başlayan feminist harekete katıldı ve Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlenerek fuhuşla mücadele için çalıştı.

Kanser teşhisi konulması üzerine Türkiye’den ayrılarak Almanya’ya yerleşti. II. Dünya Savaşı senelerında sağlığı el verdiği sürece mesleğini sürdürdü. 5 Temmuz 1952’de Dortmund’da yaşamını yitirdi.

SAFİYE ALİ NEDEN DOODLE OLDU?

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadındır. Anne çocuk sağlığı üzerine çalışmalar yapan Safiye Ali’nin adı Süt Damlası Bakımevleri ile anılır.

Mesleki çalışmalarının bunun yanında İstanbul’da başlayan feminist harekete katılarak Türk kadınının seçilme hakkı için çaba göstermiştir.