Bosna Hersek’in ilk cumhurbaşkanı olan ve başkanlığıyla dünyaya örnek olan siyasetçi Aliya İzzetbegoviç 18 Ekim 2003 senesinde Saraybosna’da vefat etmişti. Yaşantısı kitaplara konu olacak kadar mühim bir önder olan İzzetbegoviç tarihte iz bırakan kelimeleri ile her zaman hatırlanmıştır. Ölüm yıl dönümümde de Bosna Hersek ve dünya çapında anılan İzzetbegoviç’in biyografisi, eserleri, kendisi ile ilgili inceleme yapanlar Aliya İzzetbegoviç kimdir? Eserleri nelerdir? En güzel Aliya İzzetbegoviç kelimeleri konularını inceliyorlar. İşte detaylar…
ALİYA İZZETBEGOVİÇ KİMDİR?
Aliya İzzetbegoviç Bosna-Hersek’in ilk cumhurbaşkanıydı. Devlet başkanlığı her daim örnek gösterilen Aliya İzzetbegoviç, Türkiye’deki çevredeki insanlar aracılığıyla da tanınan önderlerden biri…
Aliya İzzetbegoviç 8 Ağustos 1925 tarihinde Bosanski Samac kasabasında dünyaya geldi. Saraybosna’da bir Alman lisesinde eğitim gördü.
Lise çağında üstün kabiliyetleriyle ve İslami konulara ilgisiyle öne çıktı. O zamanda dostlarıyla birlikte dini konuları tartışmak maksadıyla Müslüman Gençler Kulübü’nü kurdu. Kulüp kısa bir sürede büyüyerek bir yardım derneğine dönüştü. Özellikle 2. Dünya Savaşı zamanında ihtiyaç sahiplerine büyük yardımlar yapıldı.
O zamandaki komünist rejimin ülke yönetimini ele geçirmesiyle birlikte dinlerin toplumsal hayattaki varlığı giderek azaltıldı. İzetbegoviç, İslami görüşü savunduğundan ve ateizme karşı olduğundan mevcut yönetimin hedefi halini aldı. Bu nedenle beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Aliya İzetbegoviç’in sıkıntıları 1953 senesinde iktidara gelen Tito zamanında katlanarak arttı. Lakin 1974’te hazırlanan yeni bir anayasayla bazı geleneksel İslami kurumların yeniden işlev kazanmasına imkan sağladı. Bu olayın üzerine bazı camiler ve medreseler yeniden hizmete açıldı.
1980’de Devlet Başkanı Tito’nun ölümüyle federasyon Cumhurbaşkanlığı hususunda bir anlaşmazlık yaşandı. Bunun üzerine altı federal eyaletin her birinin Cumhurbaşkanının sırayla bir yıl federasyon Cumhurbaşkanlığı yapması üzere anlaşma sağlandı. Bu gelişmeyle birlikte ülkede kısmen bir demokratikleşme sürecine girilmiş oldu.
İzetbegoviç’in oğlu bu ortamdan yararlanarak babasının makalelerini bir kitapta toparlayıp, 1983’te “İslamî Manifesto” adıyla paylaşımı yaptı. Kitabın yayına girmesi geniş çapta bir yankı uyandırdı. Mevcut rejim bu gelişmeye tahammül edemeyerek İzetbegoviç’i Avrupa’nın ortasında İslam Cumhuriyeti kurmak istemesiyle suçlayarak, 14 yıl hapis cezasına mahkum edildi. Daha sonra Yargıtay kararıyla hapis cezası 11 yıla indirildi. 1988’de çıkarılan bir afla da serbest bırakıldı. İzetbegoviç tahliye olduğu zamanda dünya çapında bulunan komünist rejimler çöküş içerisine girmişti.
Bu zamanda Demokratik Eylem Partisi’ni kurdu. Parti, 5 Aralık 1990 tarihinde Bosna’da gerçekleştirilen Genel Seçimleri kazandı ve İzzet Begoviç ülkenin Cumhurbaşkanı oldu. Lakin 14 Mart 1996′ hastalığı sebebiyle görevini bırakmak zorunda kaldı.
1990’lı senelerda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti içinde bir bağımsızlık hareketi içerisine girdi. Bosna-Hersek de 1 Mart 1992’de gerçekleştirdiği referandum ardından bağımsızlığını ilan etti. Lakin Sırplar hemen arkasından Bosna yönetiminde söz sahibi olan Müslümanlara karşı savaş açarak katliama başladılar.
Hırvatistan ve Slovenya’nın bağımsızlık mücadelesine destek veren Avrupa Birliği ve ABD, Bosna-Hersek’i Sırp saldırıları karşısında yalnız bıraktılar. Müslümanlar bu savaşta askeri açıdan bi hayli zayıf bir konumdaydılar. Bundan dolayı Sırplar Bosna’nın mühim şehirlerini işgal ettiler. Ayrıca Sırplar ele geçirdikleri bölgelerde büyük katliamlar gerçekleştiriyorlardı. Özellikle camileri ve İslamî izler taşıyan tarihî eserleri tahrip ediyorlardı.
1995 senesinde ABD’nin zoruyla imzalatılan Dayton Anlaşması’yla savaş bitti. Savaşın neticesinde 250 bin insan yaşamını yitirmiş, 1 milyondan fazla insan da mülteci konumuna düşmüştü.
Bosna-Hersek topraklarının yüzde 51’i Müslümanlara ve Hristiyan Hırvatlara, % 49’u da Sırplara verildi. Ülkenin yönetimi de bu üç halk içinde paylaşımı yaptırıldı. Bunun bunun yanında Amerika Birleşik Devletleri, Müslümanlara ellerindeki silahları imha etmelerini ve ABD patentli silahları, yedek parçasız bir biçimde satın almalarını şart koştu. Aliya İzzetbegoviç bu olaydan ülkesini en az zararla kurtarmaya çalıştı.
ALİYA İZZETBEGOVİÇ ÖLÜMÜ
19 Ekim 2003 tarihinde Saraybosna’da vefat eden Aliya İzzetbegoviç, yaşamı boyunca bir çok eser yazdı.
ALİYA İZZETBEGOVİÇ ESERLERİ NELERDİR?
– İslam Manifestosu
– İslam Deklarasyonu ve İslamî Yeniden Doğuşun Sorunları
– Doğu ve Batı Arasında İslam
– Tarihe Tanıklığım
ALİYA İZZETBEGOVİÇ SÖZLERİ
– Hayvanlar açken tehlikeli olur. İnsanlarsa tokken tehlikeli oluyorlar.
– Din ahlaktır; onu hayata geçirmek ise terbiyedir.
– Biz de zalimlerden olursak, zulme karşı savaşmamızın bir anlamı kalmaz. Kitaba uyacağız.
– Bir kişiyin yüceltilmesi hadisesi, geçmişte ve bugün var ama İslam’a kesinlikle yabancıdır! Çünkü bu bir çeşit putçuluktur!
– Çok yaşadım ve çok yoruldum. Şimdi sevgilime kavuşmak istiyorum.
– Özgürlük verilmez, alınır.
– Kur’an ve İslam yalnızca hocalara bırakılmayacak kadar mühimdir.
– İyi insan olmadan iyi Müslüman olamayız.
– Biz ölüyoruz ama onlar da kazanmıyorlar.
– İlimle din, birbirinden ayrıldığı takdirde, din insanları geri kafalılığa, ilim ise ateizme sürükler.
– Düşmanına benzediğin zaman, savaşmanın anlamı kalmaz.
– Bu adil bir barış olmayabilir; fakat süren bir savaştan daha iyidir.
– Bütün yücelik ve şükran Allah’a aittir ve bireylerin gerçek değerini fakat Allah belirleyebilir.
– Ben Müslümanım ve Müslüman olarak kalmaya kararlıyım. Bu yaşamımın sonuna kadar böyle devam edecek. Çünkü İslam benim için iyi ve asil olmanın en doğru ifadesidir.
– Olduğunuz gibi kalın. Dininizi, milliyetinizi koruyun. Kimliğinizi kaybetmenin bedeli köleliktir.
– Müslümanlar, hayatta nasıl uygulanacak sorusundan kaçmak için Kur’an’ın nasıl okunması gerektiği hususunda geniş bir ilim ürettiler.
– Bazıları dini bağlılıklarının kendilerini tefekkürden azade kıldığına inanırlar.
