Orhan Gencebay kimdir? Esasen nerelidir, kaç yaşında? Orhan Gencebay kiminle evlidir? Türk müziğinin “Orhan Baba” lakaplı efsane isimi Orhan Gencebay’ın biyografisine dair araştırma konusu olanları siz değerli okurlarımız için araştırmaya koyulduk.
ORHAN GENCEBAY KİMDİR? ASLEN NERELİDİR, KAÇ YAŞINDA?
Orhan Gencebay veya gerçek adıyla Orhan Kencebay 4 Ağustos, 1944 Samsun doğumludur. Türk besteci, ses sanatçısı, şair, enstrümanist, aranjör, müzik yapımcısı, müzik direktörü ve aktördür. Müzik dünyasında ‘‘Orhan Baba’’ olarak tanınır.
Arabesk müzik olarak adlandırılan, fakat kendisinin bu terimi “yanlıştır ve eksiktir” gerekçesiyle reddedip Serbest Türk müziği, özgür Türk müziği, serbest çalışmalar ve Gencebay müziği gibi kavramlarla adlandırdığı, 1960’larda yayılan Türk müziği tarzının yaratıcı ve öncülerindendir. 76 yaşındaki Gencebay, 33. Türkiye Hükûmeti’nde Kültür Bakanlığı’nın tavsiyesiyle verilmeye başlanan Devlet Sanatçısı unvanına 1998’de lâyık görüldü.
MÜZİĞE 6 YAŞINDA BAŞLADI
Müziğe 6 yaşında, Rus konservatuvarı mezunu ve aslen Kırım göçmeni eski bir opera sanatçısı olan klasik batı müzisyeni Emin Tarakçı’dan keman ve mandolin dersleri alarak başladı. 7 yaşında bağlama ve Türk halk müziği dersleri almaya başladı. 10 yaşında ilk beste çalışması olan Kara Kaşlı Esmerdi Kim Bilir Kimi Sevdi isimli eseri yaptı. 13 yaşında Türk Sanat Müziği ve tambur eğitimi almaya başladı. Ortaokul ve lise senelerında Samsun, Edirne ve İstanbul musiki cemiyetlerinde yaylı tambur, THM cemiyetlerinde ise bağlama çaldı. Samsun ve İstanbul’da halk evlerinin kuruculuğunu yaptı. Kendi açtığı müzik dershanelerinde öğretmenlik yaptı. Çocukluk senelerında en fazla etkilendiği kişi zamanının bağlama üstadı Bayram Aracı’ydı. Gencebay’a o senelerda bundan dolayı ufak Bayram diyorlardı.
İlk profesyonel bestesi “Ruhumda Titreyen Sonsuz Bir Alevsin”i 14 yaşında yapan Orhan Gencebay, 16 yaşından bu yana caz ve Rock müziği ile alakadar olmaya başladı, batı nefesli sazlardan bir araya gelen orkestralarda tenor saksofon çaldı. İstanbul’a gelerek, Türkiye’nin ilk konservatuarı ve eski adı Dârülelhan olan İstanbul Belediye Konservatuvarı’na girdi, bir süre icra heyetinde bulundu.
TRT RADYOSU’NDA BÜYÜK BAŞARI
1964 senesinde TRT Ankara Radyosu sınavına girdi ve yüksek başarıyla kazandı. Lakin, sınavda usulsüzlük olduğu gerekçesiyle sınav iptal edilince, müzik çalışmalarına ara vererek askerlik sebebiyle İstanbul’a gitti. Vatani görevini Heybeliada’da bahriyeli olarak sürdürdüğü senelerda merasim bölüğü bandosunda saksafon çalmaya sürdü. 1966’da TRT İstanbul Radyosu sınavlarına girdi ve iftiharla kazandı. Aynı yıl, Türkiye çapında yapılan bağlama çalma müsabakasında Arif Sağ ve Cinuçen Tanrıkorur ile birlikte derece aldı. TRT İstanbul Radyosu’nda 10 ay bağlama sanatçılığı yaptı. Kurumun müzikal anlayışının ilerlemeye uygun ve özgür olmadığı gerekçesiyle 1967 senesinde kendi isteği ile ayrıldı.
TRT’den ayrıldıktan sonra, Arif Sağ ile birlikte 1966-1968 arası zamanda Muzaffer Akgün, Yıldız Tezcan,Gülden Karaböcek, Ahmet Sezgin, Şükran Ay, Sabahat Akkiraz, Nuri Sesigüzel gibi bir çok sanatçıya bağlama çaldı. Bu dönem içinde Kızılırmak Karakoyun, Ana, Kuyu gibi Türk filmlerinin müzik direktörlüğünü yaptı. İstanbul’daki halk evlerinde Abdullah Nail Bayşu, İsmet Sıral, Burhan Tonguç, Erkin Koray, Ömer Faruk Tekbilek, Vedat Yıldırımbora, Özer Şenay, Neşet Ertaş gibi sanatçılarla sürekli olarak bir araya gelip müzik yaparak gelecekte kendi ortaya koyacağı müziksel sentezin ilk meyvelerini verdi. Ağlıyorum Yana Yana, Gönül bağları, Yıldız Akşamdan Doğarsın, Neredesin Leylâ’m gibi türkü plakları çıkardı. Sevemedim Karagözlüm, Sabır Taşı, Goca Dünya gibi besteleri çeşitli sanatçılar aracılığıyla okunmaya, sanat dünyasında adı besteci ve bağlama virtüözü olarak duyulmaya başlandı.
TÜRKİYE ÇAPINDA BÜYÜK BAŞARI SAĞLADI
Türkü plâklarından sonra, 1968 senesinde ilk serbest çalışmalar plâğı Sensiz Bahar Geçmiyor-Başa Gelen Çekilirmiş’i çıkardı. Bundan sonra Topkapı Plak ve İstanbul Plak’tan seri olarak plaklar çıkarmaya sürdü. 1969 senesinde çıkardığı Bir Teselli Ver-Yorgun Gözler 45’liği ile Türkiye çapında ün yaptı. Bestekâr ve enstrümanist kimliğinin bunun yanında, yorumcu kimliği ile ön plana çıkmaya başladı. Ben Eski Halimle Daha Mesuttum, Hor Görme Garibi, Severek Ayrılalım, Ümit Şarkısı, Sevenler Mesut Olmaz gibi plaklara imza attı. 1971 senesinde ise İstanbul Plak’a ortak oldu. 1972 senesinde Yaşar Kekeva ile birlikte Kervan Plak şirketini kurdu, şirketin yöneticisi oldu. Kervan Plak, Türkiye’nin ilk yerli sermayeli plak şirketiydi. Bünyesine Erkin Koray, Ajda Pekkan, Muazzez Abacı, Mustafa Sağyaşar, Ahmet Özhan, Kamuran Akkor, Semiha Yankı, Samime Sanay, Neşe Karaböcek, Bedia Akartürk, Nil Burak, Ziya Taşkent, Semiramis Pekkan, Ferdi Özbeğen, Gönül Yazar, Sezen Aksu gibi starları alan Kervan Plak, dönemin plak piyasasının en kuvvetli şirketlerinden biri oldu.
SAYISIZ FİLMDE ROL ALDI
Orhan Gencebay, şimdiye kadar 35 (31 sinema, 4 televizyon) filminde başrol oynadı, 90’a yakın filmde müzik direktörlüğü yaptı. 1000’den fazla bestesi bulunan Orhan Gencebay, bunların 300’e yakınını kendisi seslendirdi.
Orhan Gencebay’ın yaptığı çalışmalara TRT denetleme kurulunca arabesk dendiyse de, Orhan Gencebay bu değerlendirmeyi “yanlıştır ve eksiktir” diyerek kabul etmedi.
Yasal olarak 67 milyon civarı plak ve kaset tirajı olan Orhan Gencebay’ın, korsan üretimlerin yasal üretimlerden 2 kat fazla olduğu düşünülürse, yasal olmayan üretimlerle birlikte 200 milyon civarı tirajı olduğu tahmin ediliyor. Bu da, dünyanın sayılı tiraj sayılarındandır.
SEVİM EMRE İLE EVLENDİ
Beyaz Kelebekler grubunun da eski solisti olan ses sanatçısı Azize Gencebay’dan boşanan Orhan Gencebay’ın Sevim Emre ile 30 yılı aşkın bir süredir resmî birlikteliği sürdürmektedir. Oğlu Altan Gencebay halen Kervan Plak prodüktörlüğünü yürütmektedir.
“BATSIN BU DÜNYA TÜRKİYE’NİN AĞITIDIR”
Orhan Gencebay, 29 Kasım 2009 tarihinde Milliyet Gazetesi’nden Olcay Ünal Sert’e verdiği röportajda “Batsın Bu Dünya, Türkiye’nin ağıtıdır. Şu bir gerçek, 70’li seneler çok kötü senelerdı. Günde 100 – 150 yaşamını kaybettirülüyordu. 1975’te böyle bir Türkiye’de yaptım ‘Batsın Bu Dünya’yı. O, Türkiye’nin ağıtıdır, ağlanacak parçasıdır.” demiştir.
17 Eylül 2012’de Orhan Gencebay’a saygı için Poll Production’dan yayına giren Orhan Gencebay ile Bir Ömür albümünde Türkiye’nin ileri gelen sanatçıları yer alarak Gencebay’ın bestelerini seslendirmiştir.
ALBÜMLERİ:
- Musalla Taşı (1972)
- Bir Teselli Ver (1972)
- Batsın Bu Dünya (1975)
- Hatasız Kul Olmaz (1976)
- Sarhoşun Biri (1976)
- Benim Dertlerim (1978)
- Yarabbim (1979)
- Aşkı Ben Yaratmadım (1980)
- Ben Topraktan Bir Canım (1981)
- Kördüğüm (1981)
- Bir Damla Mutluluk (1982)
- Leyla ile Mecnun (1983)
- Dil Yarası (1984)
- Beni Biraz Anlasaydın (1985)
- Cennet Gözlüm (1986)
- Akma Gözlerimden (1987)
- Emrin Olur (1988)
